Yet another Native Trees plantation done at nisargshala. We planted two native species of trees. Kumbha and bherli Maad. Also see in this video a herb which locals use while making tea at home, the furious river at nisargshala and as usual the beauty of nature. या वेळी दोन स्थानिक प्रजाती लावण्यासाठी प्रयत्न केले. यातील एक म्हणजे कुंभा व दुसरे भेरली माड. सोबतच या व्हिडीयोमध्ये पहा, चहात टाकण्यात येणारे बारकावळी वेल, निसर्गशाळेच्या नदीला आलेलं उफान आणि नेहमीप्रमाणेच नितांतसुंदर निसर्ग.
Now as the entire world is stopped due to novel corona virus; we all have understood the importance of going out. We all are locked down in our homes, some are locked at work places and some are locked down at community hospitals saving lives. I am a trekker. And I go trekking every now and then. I go in wilderness at least once a week. And apart from that I am a daily runner. I run every day. Everything has been stopped now. Things have been stopped only for us to make sure that we have better lives post pandemic. As I spend entire day just sitting at home, watching Television, reading books, surfing internet; I am missing trekking a lot. This thought of trekking made me write an article about trekking so that new comers can benefit from it. There are plenty of articles and videos on internet about what trekking is and the benefits of trekking. You just have to go to google and search with ‘What is trekking’ keywords and you get loads of article links. I am not going to go in the same topic now. Rather I shall be writing something which is least talked about. Why is trekking so expensive? Trekking is basically an activity conducted for more than one day and walking in rustic, natural world. In this activity we have to stay for one or more nights outdoors. Especially in India people go trekking different peaks in Himalayas or regional mountain ranges. Maharashtra has become a trekking hotspot over a few decades now. We have seen great trekkers like Gopal N Dandekar, Anand Palande, Usha Page, Nandu Page are a few names who have trekked Sahyadri and made very useful notes which are helping people like us even now. Over the time, as globalization and IT revolution happened, Maharashtra has become hub for corporate & businesses. This has attracted youth and families to come to Maharashtra. This newly relocated population, with their limited time resources and lack of local knowledge and language, has opened a new horizon for some to organize trekking events in metropolitan cities of Maharashtra. Not only this newly relocated population but also the younger generation of Maharashtra also has adapted to the global business and employment trends. This GenX don’t have time as well patience to study, plan and organize trek themselves. This new generation is totally dependent on trek organizers now a days. So the organizers have to keep the prices as per the industry standards so that they themselves can also lead the same life style as their counter customers are leading. And there is nothing immoral at all in this. They charge for services and food of which the corporate customers are used to. Trekking, as a hobby if one develops strategically, learns and adapts the basics of Trekking, then it’s not expensive. Now a days there is a trend that trekking is something that anyone can buy with money. And that’s the reason many people started selling trekking as a service in which they are offering city facilities to attract more customers. People need bottled water when they go trekking, people want to boose around campfire when they go trekking, people want travel luxury when they go trekking, people want cozy beds when they go trekking, people want super glamorous, shining toilets when they go trekking, People want tasty delicious ready platter food when they go trekking, people want everything without taking efforts and these are the reasons why trekking is so expensive. I remember some of our treks which we did in record low cost. We did Pratapgad (one night stay), Mahabaleshwar(two night stays), kamalgad(one night stay) a total of 4 night stays trek in just 103 Rs. This cost included mostly transport cost and food ration. We never bought ready platter food or a cup of tea while on treks. We managed to cook everything ourselves with whatever ration that we had. We carried all the grains, necessary masalas, salt, tea powder, milk powder etc with minimum utensils, in every participant’s backpacks. There are many more treks I still remember during which we spent bare minimum money. And one more thing, we still do such treks where in the cost involved is of only for transport and food ration or packed food everybody bring themselves. We don’t buy bottled water whilst trekking. Alternatively you can request locals also to help you with village food which wouldn’t cost much. This way you help generate employment as well to the locals, in right way. If you still rely on some organizer to arrange food for you and arrange luxury for you, then trekking is expensive for you. If you want to develop this hobby you can go along with some group initially and learn best trekking practices. Find your suitable trek mates and stick to them only for the life time if possible. If you could do this, then trekking is not expensive for you. Regards Hemant S Vavale Author of this article, along with Yashdeep and Sanjay run an enterprise with name nisargshala. This place is for city dwellers to experience nature at its best, near Pune. You can do camping, trekking, rappelling, waterfall rappelling, BBQ at our place.
The basic purpose of all articles is to make readers aware of the planets, stars and constellations that can be seen with our naked eyes. When we look up at the deep dark sky at any random nights we should get amazed and inspired. We are always engrossed in our own emotional and psychological traps that we have almost forgotten that we are a mere creature in this vast universe who don’t even know the purpose of life. When we look at sky we must tell ourselves that our existence in this vast universe is even less than a dust particle. So whenever you feel low just get to some dark area out of the city and look UP in the sky at nights. Gratitude should be part of our everyday life. Families should get out of cities and get amazed. We should create such trends, such culture in our society. We just have celebrated the grand, great festival of lights. Diwali symbolizes the victory of good over evil, light over darkness, good over bad. And to celebrate it we use firework. The sparkles of firework not only entertain us but also make us feel good by the special effects when they burst little above the ground in the sky at nights. They seem like stars falling down! Isn’t it? What if we get to see star falling from sky at night? Would such sight fascinate you? I guess YES! And that’s what exactly is going to happen in coming days and months. And we will be seeing not only one or two stars falling down from the sky. We will get to see hundreds of stars falling down from the DEEP DARK sky. Let’s learn more about the fireworks from heavens above. Even today, these modern days of science and technology, these shootings stars have always been a great subject of enthusiasm and great mysteries around the world. Many poets, artists, authors, novelists got impressed by such celestial phenomena already. Even commoners, when get to see even a single shooting star in the sky, they get stunned and excited at the sight of such striking light coming down towards earth in fraction of seconds. Today we will see some interesting facts and myths about shooting stars. In the time of Mahabharata, in a conversation between Yudhishtir and Bhim, we find mentions of meteor shower and meteorites. Another mentions of such shower occurs at the battlefield when Pandava’s fight Ashwathama. Maharshi Vedvyas, who also authored Shivpuran, writes about meteor shower and meteorites falling down on the earth and destroying human habitat. When meteorites fall, they hit the earth surface with great force. Such meteorites can cause tremendous damage to the living beings on planet earth. LONAR lake has been formed by one such big meteorite. Even dinosaurs’ extinction is also considered to have happened because of huge meteorites hitting earth very hard. In the year 2014, a fearsome meteor shower shook the world. This meteor shower, threw thousands of meteorites on the earth. The area which was being hit is in Russia. Thousands of people got injured due to this shower. How disastrous this is! The mentions of meteorites in Mahabharata narrate same kind of disasters on earth. Our ancestors knew what meteorites were and what meteor shower was! There is a very common belief which originated from the European/Greek cultures about making a wish upon a falling star. The belief goes like this, if you could make a wish upon such a shooting star, that wish is granted by the gods in the heaven above. Greek philosopher and astrologist, Ptolemy puts a theory of why such wishes can be granted by Gods. According to him, when Gods peer down with earth from heaven, they create a special channel or path to look upon earth. If some star comes in this path, it cut loses from the heaven and fall down towards earth. So seeing such shooting star symbolises that the Gods are now connected with earth. Gods are listening to human beings on earth. And that’s exactly, at the time only, if one could make a wish, the wish would be granted as Gods are more attentive that time. Well, this is just a myth. And no such granting happens in real world. What is a shooting star? Let’s try to understand what is a shooting star.There are many other objects flying freely in the space. These objects sometimes may be comets of the dust or small rocks left over by a passing comet. Such comets are free objects. They sometime are not part of solar system. They can span two or sometimes more solar systems. They keep on flying in their own orbit in the space. Whenever they go pass our solar system, the dust or the small rocks in the tail of comets, get attracted towards members of our solar system. Some are getting attracted towards our very own planet, the Earth. As they come in to the gravitational influence of earth, they cut lose from comet and start their journey towards earth. Such dust particles, small rocks, big rocks are called as meteorites. The streak of light in this remarkable photograph below is a “shooting star,” a tiny speck of space debris burning up as it enters Earth’s atmosphere. To the naked eye, a shooting star appears as a fleeting flash of white light. This image, however, documents the appearance of a wide spectrum of colors produced by the object as it hurdles toward Earth. These colors are predictable: first red, then white, and finally blue. If the meteor (shooting star) is large enough to survive the fall through the atmosphere, it cools and doesn’t emit any visible light at all. The colors of this shooting star may also indicate the minerals that make up the space rock. Different elements emit different-colored light when they burn. Iron, one of the most common elements found in meteors, glows yellow. Silicates, which contain a form of
एक लहान मुलगा, एका निवांत क्षणी त्याच्या वडीलांना विचारतो की बाबा तुमचा भुतांवर विश्वास आहे का?
त्याचे बाबा जे एक जगप्रसिध्द शास्त्रज्ञ आहेत ते "हो" असे म्हणतात.
खरच का आकाशामध्ये भुते आहेत? विज्ञानातील ही रंजक माहिती वाचण्यासाठी व बापलेकांचा हा गुढ संवाद पाहण्यासाठी इथे क्लिक करा...
आपण आकाशातील चित्तरकथा वाचतोय. या चित्तरकथांचा हेतु वाचकांस आकाशदर्शनामधील काही मुलभुत ग्रह, तारे, तारकासमुह, नक्षत्रे इत्यादी समजावे. कधी आपला निरभ्र, स्वच्छ आकाशाकडे मान वर करुन पाहण्याचा योग आलाच तर या भव्य अवकाशाची भव्यता समजावी व आपला अहंकार गळुन पडावा. विश्वाच्या या न उलगडलेल्या कोड्याच्या प्रेमात आपण पडावे व जगण्यामध्ये प्रत्येक क्षणी आपण सजग असावे. नुकतीच आपण दिवाळी साजरी केली. जमिनीवर फटाक्यांची आतषबाजी पाहिली. आता वेळ आली आहे आकाशातील दिवाळी बघण्याची. आकाशामध्ये होणारी ही दिवाळी आपणास अंतर्मुख करीत असते. या आतिषबाजी दिप्ती इतकी असते की संपुर्ण आकाशामध्ये, दृश्य अर्धगोलाकार आकाशामध्ये सर्वत्र हा प्रकाश सोहळा सुरु असतो. असो. आज आपण आकाशातील चित्तरकथा पाहणार नसुन आकाशातील आतषबाजी कधी होते, कुठे होते याविषयी सविस्तर माहिती घेणार आहोत. कवि राम गणेश गडकरींच्या लोकोत्तर प्रतिभेतुन साकारलेल्या एका कवितेमध्ये त्यांनी आकाशातील या दिवाळीचे वर्णन अतिशय भावविभोर शब्दांमध्ये केले आहे. ता-यांची बरसात उघड्या डोळ्यांनी पाहताना आपल्याअ मनाची अवस्था या कवितेच्या ओळींपेक्षा वेगळी होत नाही. नाचत ना गगनात नाथा ता-यांची बरसात नाथा । आणिक होती माणिक मोती वरतुनी राजस रात नाथा । नाव उलटली नाव हरपली चंदेरी दरियात नाथा । तीही वरची देवाघरची दौलत लोक पाहात नाथा । कविच काय पण जीवन प्रवाहामधील सर्वच स्तरांवरील माणसांना क्षणभर का होईना स्तब्ध आणि अचंबित करणारी घटना म्हणजे आकाशातुन जमिनीवर पडणारा निखळता, तुटता तारा. आठवतय का तुम्हाला कधी तुम्ही शेवटच्या वेळी असा निखळता तारा पाहिला होता? आणि असा तारा पडताना पाहुन आश्चर्यावेशामध्ये तुम्ही तो तारा सोबतच्या कुणाला तरी दाखवण्यासाठी ओरडलात, पण त्या सोबतच्या माणसांनी पाहण्याआधीच तो तारा लुप्त झाला. हो अगदी असेच होत असते प्रत्येकाच्या बाबतीत. आकाशातुन जे काही जमिनीवर म्हणजेच पृथ्वीवर किंवा पृथ्वीकडे पडते आहे असे आपणास वाटते, त्यांना उल्का असे म्हंटले जाते. तुम्हाला कधी एखादीच उल्का पडताना दिसते, तर कधी कधी अनेक उल्का पडत असतात. आधुनिक खगोल शास्त्रींनी या उल्का पडण्याच्या घटनांचे नीट अवलोकन केले आहे व त्यावरुन आपल्या पृथ्वीच्या वातावरणात कोणत्या दिवशी, किती वाजता, कोणत्या गोलार्धामध्ये अंदाजे किती उल्का दर तासाला पडतील या विषयी अंदाज वर्तविले आहेत. एखादे वेळी जर अनेक म्हणजे तासाला ३० पेक्षा जास्त उल्का पडण्याचे अनुमान असेल तर या घटनेस उल्का वर्षाव म्हणतात. व अशा घटना वर्षभरात अनेकदा होत राहतात. महाभारतामध्ये पांडवांच्या स्वर्गारोहनाच्या प्रसंगावेळी युधिष्टीर आणि भीमसेन या दोहोंतील संभाषणामध्ये उल्कावर्षावाचा उल्लेख आलेला आहे. पांडव विरुध्द अश्वथामा युध्दप्रसंगी देखील उल्कापातचा उल्लेख आलेला आहे. सोबतच वेदव्यासांनी लिहिलेल्या शिव-पुराणामध्ये देखील उल्कावर्षाव तसेच उल्कापात होण्याचा उल्लेख आलेला आहे. उल्का पात म्हणजे आकाराने खुप मोठ्या उल्का की ज्या जमिनीवर आदळतात. उल्कापाता मुळे पृथ्वीवर मोठ मोठे खड्डे देखील पडलेले आपण पाहतो. महाराष्ट्रातील लोणार येथील तळे उल्का पातामुळे झालेले एक नैसर्गिक तळे आहे. तुटणारा तारा पाहत असताना मनातील आपण जी इच्छा करतो ती इच्छा पुर्ण होते असा प्रघात फार पुर्वी पासुन आहे. अगदी ख्रिस्तपुर्व काळापासुन अशाप्रकारचा समज समाजामध्ये, विविध संस्कृत्यांमध्ये रुढ झालेला दिसतो. ग्रीक तत्वज्ञ आणि ज्योतिषी टोलेमीने सांगितल्या प्रमाणे आकाशस्थ देवता ज्यावेळी पृथ्वीशी जोडले जाण्याचा प्रयत्न करतात त्यावेळी आकाशामधुन पृथ्वीपर्यंत एक आकाशीय मार्ग तयार होतो. आकाशामध्ये एक पोकळी निर्माण होते व त्यापोकळीतुन देवता पृथ्वीचे संचालन करतात. या पोकळीतुन चुकुन एखादा तारा आला तर तो पोकळीमुळे तुटतो व पृथ्वीकडे झेपावतो. असे तारे तुटताना दिसले की समजावे आकाशातील देवतांचे पृथ्वीशी संबंध अधिक जास्त आहेत. व हेच लक्षण असते की देवता या वेळेत अधिक लक्षपुर्वक पृथ्वीवासीयाकडे पाहतात, त्यांचे ऐकतात व त्यांच्या इच्छा पुर्ण करतात. अर्थात ही केवळ दंतकथा किंवा पुराणकथा आहे. यात काहीही तथ्य नाहीये. उल्का, उल्का वर्षाव व उल्कापात या तीन ही वेगवेगळ्या गोष्टी असल्या तरी त्यांचे मुळ एकच आहे. उल्कापिंड म्हणजेच उल्का कधी आकाराने अगदी एखाद्या शेंगदाण्याच्या आकाराच्या असु शकतात. इतक्या लहान आकाराच्या उल्का जेव्हा पृथ्वीच्या वातावरणामध्ये, पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षणाने खेचल्या जातात तेव्हा त्यांचे वातावरणाशी जोरदार घर्षण होते. या घर्षणाने ती उल्का जळताना दिसते. रात्रीच्या वेळी या जळण्यामुळे आकाशामध्ये अगदी काही निमिषांकरता एक प्रकाशरेषा आपणास दिसते. आणि या रेषेमुळेच आपणास, उघड्या डोळ्यांना समजु शकते की उल्का पडत आहे असे. काही उल्का आकाराने मोठ्या असतात. त्यामुळे त्या जास्त वेळ पर्यंत जळताना दिसतात व आपण ती प्रकाशरेषा अगदी आकाशात खुप उंच सुरु होऊन जमिनीवर अगदी काही मीटर अंतरापर्यंत उमटलेली पाहु शकतो. अर्थातच या प्रकारच्या उल्का देखील जमिनीपर्यंत पोहोचण्याच्या आधीच जळुन भस्म होतात. पण या जळताना जर आपणास पाहण्याची संधी मिळाली तर या प्रकाशरेषेमध्ये अनेक रंग दिसतात. यालाच फायरबॉल म्हणजे आगीचे गोळे असे म्हणतात. आमच्या कॅम्पसाईटच्या परीसरात, डिसेंबर मध्ये होणा-या उल्का वर्षामध्ये असे अनेक आगीचे गोळे विविध रंग छटांमध्ये पहावयास मिळतात. उल्का म्हणजे नक्की काय? प्रगत प्राचीन भारतीयांना कदाचित उल्का म्हणजे काय आहे याविषयी ज्ञान होते. जेव्हा मोठ्या उल्का म्हणजे अशनी पृथ्वीवर आदळतात तेव्हा पृथ्वीवर आकांडतांडव होते. होत्याचे नव्हते होते. अशाच एका मोठ्या उल्कापातामुळेच पृथ्वीवरील डायनासोर या महाकाय प्राण्याचे अस्तित्व कायमचे नष्ट झाले. २०१४ या वर्षी रशियामध्ये उल्कापात झाला. या उल्कापातामध्ये हजारपेक्षा जास्त लोक जखमी झाले. अनेक गाड्या फुटल्या, इमारती पडल्या. महाभारतामध्ये जेव्हा जेव्हा उल्कापाताचा उल्लेख आला आहे तेव्हा तेव्हा अशाच प्रकारच्या हाहाकारचे वर्णन देखील आले आहे. या विषयाला अनुसरुन प्राचीन भारतीय साहित्याचा अभ्यास करणे गरजेचे आहे. सतराव्या शतकापर्यंत युरोपीय लोकांना उल्का पडणे म्हणजे अपशकुन वाटायचा. कधीतरी एका अभ्यासकाने सिंह राशीतुन होणारा उल्का वर्षाव पाहिला. व त्यास असे वाटले की सिंह राशीमधुन कुणीतरी असे मोठ मोठे दगड पर्वत पृथ्वीकडे फेकत आहे. जणु कुणीतरी पृथ्व्वीवर हल्लाच केला आहे अशा प्रकारचा गैरसमज नव्हे समज युरोपात अगदी सतराव्या शतकापर्यंत होता. अठराव्या शतकामध्ये शास्त्रज्ञांनी विविध निरीक्षणांच्या आधारे काही निष्कर्ष काढले. ज्याप्रमाणे आकाशामध्ये सुर्य, ग्रह आणि इतरही तारे आहेत, त्याच प्रमाणे आकाशामध्ये धुमकेतु देखील असतात. हे धुमकेतु इतर आकाशीय पिंडांच्या तुलनेत जास्त गतिमान असतात. धुमकेतुंची फिरण्याची कक्षा लंबवर्तुळाकार असते. धुमकेतु फिरताना त्याचे मागे असंख्य छोटे छोटे खडे, दगड आणि धुळीचा एक पट्टा तयार होतो. या पट्ट्यास धुमकेतुची शेपटी असे म्हणतात. कधीकधी हे धुमकेतु सुर्याच्या जवळुन जातात. धुमकेतु पुढे निघुन गेल्यानंतर देखील त्याच्या शेपटातील हे खडे म्हणजेच उल्का सुर्याच्या कक्षेत आणि नंतर पृथ्वीच्या कक्षेत ओढले जातात. जोपर्यंत ते पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षण कक्षेमध्ये येत नाहीत तोपर्यंत त्यांचा आकार आहे तसाच राहतो. एकदा का ते पृथ्वीच्या गुरुत्वाकर्षण कक्षेत आले की त्यांची गति पृथ्वीकडे खेचले जाण्याची गति वाढते. जशी गति वाढते तसे पृथ्वीच्या वातावरणाशी घर्षणाने त्यांचा आकार लहान लहान होत जातो. घर्षणामुळे त्या जळतात व आपणास आकाशात निखळणारा तारा दिसतो. असे अनेक तारे दिसले किंवा दिसणार असतील त्यास उल्का वर्षाव म्हणतात. उल्का वर्षाव पाहण्यासाठी काय तयारी करावी? उल्का वर्षाव पाहण्यासाठी काही विशेष तयारीची गरज नसते. उघड्या डोळ्यांनी आपण उल्का वर्षाव पाहु शकतो. उल्का काय नुसत्या रात्रीच पडतात असे नाही. दिवसादेखील उल्का पडतात. पण दिवसा सुर्य प्रकाशामुळे आपणास दिसत नाहीत. त्यामुळे रात्री त्यातही चंद्र आकाशामध्ये