Now as the entire world is stopped due to novel corona virus; we all have understood the importance of going out. We all are locked down in our homes, some are locked at work places and some are locked down at community hospitals saving lives. I am a trekker. And I go trekking every now and then. I go in wilderness at least once a week. And apart from that I am a daily runner. I run every day. Everything has been stopped now. Things have been stopped only for us to make sure that we have better lives post pandemic. As I spend entire day just sitting at home, watching Television, reading books, surfing internet; I am missing trekking a lot. This thought of trekking made me write an article about trekking so that new comers can benefit from it. There are plenty of articles and videos on internet about what trekking is and the benefits of trekking. You just have to go to google and search with ‘What is trekking’ keywords and you get loads of article links. I am not going to go in the same topic now. Rather I shall be writing something which is least talked about. Why is trekking so expensive? Trekking is basically an activity conducted for more than one day and walking in rustic, natural world. In this activity we have to stay for one or more nights outdoors. Especially in India people go trekking different peaks in Himalayas or regional mountain ranges. Maharashtra has become a trekking hotspot over a few decades now. We have seen great trekkers like Gopal N Dandekar, Anand Palande, Usha Page, Nandu Page are a few names who have trekked Sahyadri and made very useful notes which are helping people like us even now. Over the time, as globalization and IT revolution happened, Maharashtra has become hub for corporate & businesses. This has attracted youth and families to come to Maharashtra. This newly relocated population, with their limited time resources and lack of local knowledge and language, has opened a new horizon for some to organize trekking events in metropolitan cities of Maharashtra. Not only this newly relocated population but also the younger generation of Maharashtra also has adapted to the global business and employment trends. This GenX don’t have time as well patience to study, plan and organize trek themselves. This new generation is totally dependent on trek organizers now a days. So the organizers have to keep the prices as per the industry standards so that they themselves can also lead the same life style as their counter customers are leading. And there is nothing immoral at all in this. They charge for services and food of which the corporate customers are used to. Trekking, as a hobby if one develops strategically, learns and adapts the basics of Trekking, then it’s not expensive. Now a days there is a trend that trekking is something that anyone can buy with money. And that’s the reason many people started selling trekking as a service in which they are offering city facilities to attract more customers. People need bottled water when they go trekking, people want to boose around campfire when they go trekking, people want travel luxury when they go trekking, people want cozy beds when they go trekking, people want super glamorous, shining toilets when they go trekking, People want tasty delicious ready platter food when they go trekking, people want everything without taking efforts and these are the reasons why trekking is so expensive. I remember some of our treks which we did in record low cost. We did Pratapgad (one night stay), Mahabaleshwar(two night stays), kamalgad(one night stay) a total of 4 night stays trek in just 103 Rs. This cost included mostly transport cost and food ration. We never bought ready platter food or a cup of tea while on treks. We managed to cook everything ourselves with whatever ration that we had. We carried all the grains, necessary masalas, salt, tea powder, milk powder etc with minimum utensils, in every participant’s backpacks. There are many more treks I still remember during which we spent bare minimum money. And one more thing, we still do such treks where in the cost involved is of only for transport and food ration or packed food everybody bring themselves. We don’t buy bottled water whilst trekking. Alternatively you can request locals also to help you with village food which wouldn’t cost much. This way you help generate employment as well to the locals, in right way. If you still rely on some organizer to arrange food for you and arrange luxury for you, then trekking is expensive for you. If you want to develop this hobby you can go along with some group initially and learn best trekking practices. Find your suitable trek mates and stick to them only for the life time if possible. If you could do this, then trekking is not expensive for you. Regards Hemant S Vavale Author of this article, along with Yashdeep and Sanjay run an enterprise with name nisargshala. This place is for city dwellers to experience nature at its best, near Pune. You can do camping, trekking, rappelling, waterfall rappelling, BBQ at our place.
Who doesn’t want such an vicinity where there is absolutely no disturbance and where there is thorough peace. We all love such an experience. However, you can get such an ambience only when you trek, hike, camp in the real nature, up the mountains.
काल फेसबुक वर स्क्रोल करताना एक बातमी डोळ्याखालुन गेली. मी खुप गांभीर्याने त्याकडे पाहीले नाही म्हणा! नंतर यशदीप ने एक लिंक शेयर केली त्याच बातमीची. सदभाव म्हणुन मी त्याला रीप्लाय केला. अजुनही मी तसाच होतो उदासिन त्या विषयी. दुस-याच मिनिटाला यशदिपचा फोन आला व पहिलेच वाक्य बोलला तो,”अरे बाप माणुस होता हा! सह्याद्रीतला खडानखडा त्याच्या ओळखीचा!…” यशदिपचे बोलणे सुरुच होते. मला मात्र आता समजु लागले होते नक्की काय झाले होते ते. आमचे बोलणे संपल्यावर मी आवर्जुन फेसबुक वर एक प्रोफाईल पाहिली. अरुण सावंत त्यांचे नाव. हे नाव मी पहिल्यांदाच ऐकत होतो. पण फोटो पाहिल्यावर त्यांना कुठेतरी कधीतरी पाहिले असावे, भेटलो असावे, बोललो,त्यांचे ऐकले असावे असे वाटले. नुसते फोटो पाहुनच त्या माणसाचे सर्व चरित्रच, नव्हे नव्हे डोंगर चरित्रच डोळ्यासमोर उभे राहिले. मला त्यांचे जे चरित्र दिसले त्यात मला त्यांचे लौकिक शिक्षण , नोकरी व्यवसाय, घर गृहस्थी दिसली नाही. त्यांनी किती संपत्ती कमाविले आणि किती नाही हे तपशील दिसले नाहीत. त्यांच्या कडे किती गाड्या, किती फ्लॅट्स, किती धन असेल हे देखील दिसले नाही. त्यांच्या वैयक्तिक आयुष्यात काय काय झाले असेल ते देखील दिसले नाही. दिसेलच कसे बरे हे सारे! अजिबात दिसणार नाही. यशदिप च्या म्हणण्यानुसार तो बाप माणुस होता, पण मला त्यांचा फोटो पाहिल्यावर जाणवले की हा माणुस स्किल्स, कौशल्ये, ज्ञान इ च्या धरतीवर बाप माणुस बाप माणुस असेल देखील पण तो तर होता सह्याद्रीचा खराखुरा पुत्र, सह्याद्रीचा सुपुत्र! उंचच ऊंच शिखरांना सर करुन जणु आकाशाला गवसणी घालण्याचा आयुष्यभर प्रयत्न करीत राहणारा हा माणुस, ख-या अर्थाने जमीनीवर होता. माझी त्यांची प्रत्यक्ष भेट झालेली मला आठवत नाही, तरीदेखील मी हे खुप ठाम पणे म्हणु शकतो कारण त्या माणसाने अख्खे आयुष्य या सह्याद्रीच्या अंगा खांद्यावर बागडण्यात घालवले. आणि विचार करा, ज्याचा सखा सह्याद्री असेल ज्याचा पिता सह्याद्री असेल ज्याची माता सह्याद्री असेल तो किती विशाल हृद्याचा असेल! अंगी मोठेपणा असुनदेखील तसुभरही गर्विष्ट होणार नाही, ढळणार नाही एवढी स्थितप्रज्ञता या माणसाने सह्याद्रीकडूनच शिकली असेल. आणि सह्याद्री कुणालाही इतकी महान तत्वे सहजासहजी शिकवित नाही बरका! त्यासाठी तपश्चर्या करावी लागते. या माणसाचे हे चक्क चौथे तप होते सह्याद्रीच्या साधनेतील. इतकी तपश्चर्या केल्यावर विचार करा, साधना-सिध्दी होणारच की! आयुष्याची इतिकर्तव्यता कुणाला धनसंपत्ती मध्ये वाटते , कुणाला प्रसिध्दी मिळविण्यात वाटते , कुणाला सत्ता मिळविण्यात वाटते! असे काहीही वाटण्यात गैर काहीच नाही. कुणाला संगीत, कला, साहित्य तर कुणाला लिखाण, वाचन आदींमध्ये वाटु शकते. आपल्यापैकी अनेकांना आपापल्या आयुष्याचे गमक कधीना कधी तरी समजलेले असतेच. कधीतरी कुठेतरी आपणास हे समजलेले असते की आपल्याला आयुष्यात नक्की काय करायचे आहे. या माणसाला देखील त्याने जेव्हा आयुष्यातील पहिला ट्रेक केला तेव्हाच समजले की त्याला आयुष्य कशासोबत खायचे आहे. व त्याने केलेही तसेच! आपल्यात व त्यांच्यात फरक एवढा आहे की आपणास हे समजुन देखील आपण कधीही आपल्या अंतर्मनाचा आवाज वर येऊ देत नाही. आपणाकडे हजारो कारणे असतात आपल्याला आवडणा-या गोष्टी न करण्यासाठी. आपण एका मागुन एक अशी कारणांची शृंखलाच बनवित असतो. पण या माणसाने कधीही ‘कारणांना’ सह्याद्रीच्या प्रेमापेक्षा मोठे होऊ दिले नाही. एखाद्या मनुष्य जर खुप चांगले आयुष्य जगत असेल, अगदी त्याच्या स्वतःच्या मनासारखे, अनेकांना त्याच्या त्या स्वच्छंदी आयुष्याचा हेवा वाटत असेल, त्याच्या तशा स्वच्छंदी जगण्याने कुणाला ही कसलाही त्रास कधीही झालेला नसेल, तर स्वाभाविक पणे आपण म्हणुन जातो की ‘राव खरच आयुष्य जगतोय बर का हा माणुस!’ आपणास हेवा वाटतो. अरुण सावंत या अवलियाविषयी यशदिप कडुन जे जे ऐकत होतो ते ऐकुण मी मनातल्या मनात सहज म्हणुन गेलो,”हा माणुस तर सह्याद्री जगला!” अनेक नवीन वाटा याने शोधल्या, अनेक नवनवीन आरोहकांना प्रोत्साहीत केले, नवीन उमदे डोंगरभटके तयार केले. सह्याद्रीमधील क्वचित अशी एखादी पायवाट असेल की जिला या माणसाचे बुट लागले नसतील. मला जे वाटले ते बरोबरच होते. हा माणुस ‘सह्याद्री’ जगला! नंतर जेव्हा समजले की कोकणकड्यावरुन रॅपलिंग करतानाच, त्या वक्राकार, अवाढव्य, अमानवीय, रौद्र आणि तितक्याच सुंदर कोकणकड्याच्या कुशीतच त्यांनी अखेरचा श्वास घेतला तेव्हा उस्फुर्त पणे मनात विचार आला. हा माणुस नुसता सह्याद्री जगलाच नाही तर सह्याद्री मेला सुध्दा! He not only lived Sahyadri, He died also Sahydri! अशा सह्याद्रीच्या सुपुत्रांची उणीव भरुन निघणार नाही असे काहींचे मत आहे. मला वाटते ती उणीव निर्माण होऊ नये म्हणुनच त्यांनी आजवर शेकडो हजारो तरुण-तरुणींना सह्याद्रीच्या दिक्षा दिली आहे. ज्यांना ज्यांना अरुण सावंत या अवलियाने मार्ग दाखविला, ज्याला ज्याला वाटते की या अवलियाचे जीवन सफल झाले, ज्याला ज्याला वाटते की हा सह्य-सुपुत्र खरेखुरे आयुष्य जगला, ज्याला ज्याला या सह्याद्रीची स्वप्ने पडतात, ज्याला ज्याला सह्याद्रीच्या पठारावरुन पाहणारे वा-यांची दिशा, द्शा आणि गंध कळतो, ज्याला ज्याला सह्याद्रीच्या उत्तुंग शिखरांना पादाक्रांत करण्याची स्वप्ने पडतात, ज्यांना ज्यांना शिवप्रभुंच्या गडकोटांवर जीवनाची इतिकर्तव्यता दिसते, ज्याला सह्याद्रीरुपी या निसर्गाच्या वरदहस्ताची पुसटशी देखील कल्पना आहे, ज्याला ज्याला डोंगर-द-या म्हणजे माहेर वाटते, ज्याला ज्याला सह्याद्रीतील मोसमी ढगांत स्वर्ग दिसतो, अश्या सर्वांची जबाबदारी आहे, अरुण सावंत या सह्यमहर्षीची उणीव भरुन काढण्याची! आपले जीवन निसर्गमय, सह्याद्रीमय, डोंगरमय करणे हीच खरी या सह्याद्रीच्या सुपुत्राला वाहीलेली सह्यसुमनांजली आहे! हेमंत ववले निसर्गशाळा, पुणे
Whats is a “देवराई”? Its the flora and fauna preserved by the people of the land for centuries in the name of god. We have almost 6 such groves in the perimeter of 10 kms of our camping sites. Many campers ask me what is this “देवराई” . Here is some light on what it really is and how such practices make us unique globally. When the world realized, the threat of global warming, deforestation, our ancestors already have been learning and teaching generations to preserve,protect the ecosystem for thousands of years. Lets understand what’s this.. To make the environment sustainable, a number of measures are necessary to be taken up by the people and government across the globe. Some of these measures are- use of efficient and eco-friendly technologies, sustainable use of resources and adoption of indigenous practices like keeping of sacred groves. Here in the current article we are going to discuss about sacred groves, their meaning, importance and practices. The word sacred means: considered to be holy or ‘connected with a god’ and the word ‘Grove’ means: a small area of land with trees of particular types grown on it. Thus by combining these two words the final dictionary meaning of the couple of words Sacred Groves is: “A small area of land with particular types of trees grown on it and that are considered to be holy by the local human community. In other words Sacred Groves can be defined as below- An area with particular types of trees dedicated to local deities or ancestral spirits that are protected by local communities through social traditions and taboos incorporating spiritual and ecological values are called as sacred groves. Indian Practice of keeping Sacred Groves The presence of sacred groves of India has been documented since the early 1800s. Sacred Groves of India comprise trees like Deodara (Cedrus deodara), considered to be the “abode of Gods” Sal (Shorea robusta), Rudraksha (Elacocarpus species), Bael (Aegle marmelos), and Ashok (Saraca asoca), and kadam (Anthocephalus kadamba), Pipal (Ficus religiosa), Neem (Azadirachta indica), Banyan tree (Ficus benghalensis): native to India, Mango tree (Mangifera indica) and bushes like, Basil (Ocimum basilicum & Ocimum minimum) (native to India and Iran) and grass like Doob or Durva (cynodon dactylon) etc. See a video of our guests, involved in an activity of One with Nature @ a Devrai, the sacred grove near Pune To visit such sacred grove, and also to have best ever camping experience, Let’s go camping